ÜNLÜ UYUMU
Kazak alfabesindeki kalın ünlüler : a,ı,o,u
Kazak alfabesindeki ince ünlüler : e,i,ö,ü ( birde ters 'e' şeklinde yazılan bir harf var. o a ile e arası bir sestir. açık ''e'' gibi de algılanabilir. )
Ünlü uyumuna uyan kelimelere örnek : baylanıs ( bağlantı ), keyin ( sonra ), jigit ( erkek ) , auız ( ağız ) vb..
Ünlü uyumunu bozan kelimeler : Kazak türkçesindeki ''-men , -pen , -ben ,-menen ,-penen ,-benen'' vasıta ekleri ve ''-diki , -tiki , niki '' aitlik ekleri kalın ünlülü kelimelere eklendiklerinde büyük ünlü uyumunu bozarlar.
örnek :
qalammen ( kalemle ), qağazmen ( kağıtla ),balaniki ( çocuğun ) , ağaştiki (ağacın ) vb..
Türkiye Türkçesi esas alındığında Kazakistan Türkçesinin bazı özellikleri şunlardır :
- Türkiye Türkçesindeki ''ş''ler Kazakistan Türkçesinde ''s''dir. Örneğin : Baş -> Bas , Taş ->Tas , Düş ->Tüs , Beşik -> Besik , Jasa ->Yaşa..
- Türkiye Türkçesindeki ''ç''ler Kazakistan Türkçesinde ''ş''dir. Örneğin : Ağaç -> Ağaş , Aç->Aş , İç ->İş , İçin - > Üşin vb..
- Kelime başındaki ''y''ler Kazakistan Türkçesinde ''j'' dir. Örneğin : Yaş -> Jas , Yaz - >Jaz , Yakın - > Jakın , Yürek -> Jürek , Yok -> Jok
- Kelime başındaki ''g''ler Kazakistan Türkçesinde ''k''dir. Örneğin : Güreş - > Küres , Gerek - > Kerek , Göz - > Köz , Gel - >Kel
- Kelime başındaki ''d''ler Kazakistan Türkçesinde ''t''dir. Örneğin : Dil -> Til , Diş - > Tis , Deniz - > Teniz , Dört - >Tört
- Kalın ünlülü ve tek heceli kelimelerin sonunda bulunan ''ğ''ler Kazakistan Türkçesinde ''v''dir. Örneğin : Dağ - > Tav , Yağ - > Jav , Doğ - > Tuv
- -var , -ver , var Kelimeleri Kazakistan Türkçesinde ''b'' iledir.: Var - Bar , Ver - Ber
- Arapça , Farsçadan giren kelimelerdeki ''f'' harfleri Kazakistan Türkçesinde ''p ve b'' dir. Örneğin : Fakir ->Pakir, Fayda - > Payda , Fikir - > Pikir...
- Arapça kelimelerdeki ayın sesi Kazakistan Türkçesinde kelime başı ve ortasında ''ğ'' olur . Örneğin : Saat -> Sağat , Tabiat -> Tabiğat
- Türkiye Türkçesindeki bazı ''b''ler Kazakistan Türkçesinde ''m''dir. Örneğin: Boyun - > Moyun , Burun ->Murın , Bin ->Min...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder